Maker Vs Taker Fee: Trader Thông Minh Đang Tận Dụng Rebate Như Thế Nào?

Trong giao dịch crypto, nhiều trader chăm chú vào chiến lược vào/ra, nhưng phí giao dịch , đặc biệt là sự khác biệt giữa maker và taker mới là thứ âm thầm ăn vào lợi nhuận. Khi các sàn và hạ tầng on-chain tung ra cơ chế rebate / cashback, người biết tận dụng sẽ biến phần chi phí cứng thành lợi thế cạnh tranh. Bài viết này giải thích rõ maker vs taker, cách rebate hoạt động, chiến lược thực dụng, cùng cơ hội và rủi ro bạn cần nắm (cập nhật với dữ liệu & xu hướng mới nhất).

Maker Và Taker Là Gì Và Vì Sao Bạn Nên Quan Tâm?

Maker là lệnh đặt tạo thanh khoản cho sổ lệnh (limit order đứng chờ khớp). Taker là lệnh lấy thanh khoản (market order hoặc lệnh limit khớp ngay). 

Về bản chất, taker “lấy” thanh khoản nên thường chịu phí cao hơn; maker “thêm” thanh khoản nên được ưu đãi hoặc chịu phí thấp hơn — thậm chí ở nhiều sàn, maker còn được rebate (hoàn một phần phí, hoặc phí âm) để khuyến khích cung cấp thanh khoản.

Tại sao điều này quan trọng? 

• Trader tần suất cao (scalper, grid, market maker cá nhân) thực hiện hàng chục, trăm lệnh; vài điểm cơ bản phí mỗi lệnh cộng dồn thành hàng trăm đến hàng nghìn đô một năm.
• Nếu bạn hiểu cách đặt lệnh maker đúng cách, bạn có thể giảm chi phí ròng hoặc thậm chí kiếm lãi từ rebate trên mỗi lệnh.

Rebate Hoạt Động Thế Nào Ở Cex Và Sàn Truyền Thống?

Ở nhiều CEX (centralized exchange), cơ chế rebate được thể hiện thành hai dạng chính:

1. Maker rebate / maker fee thấp: maker trả phí ít hoặc được hoàn lại một phần, taker trả phí cao hơn. Nhiều sàn còn có chương trình market maker incentive trả rebate âm (tức trả tiền cho maker dựa trên khối lượng/tiếp nhận thanh khoản). Ví dụ, các chương trình market maker của Bybit, Binance, MEXC được thiết kế để thưởng cho những người tham gia tạo thanh khoản với mức rebate khác nhau theo tier.
2. Chương trình referral/affiliate & cashback: một số sàn trả phần trăm phí giao dịch cho người mời hoặc trực tiếp hoàn phí cho người dùng (referee) theo tỷ lệ cố định (20–50% là mức phổ biến khi cạnh tranh mạnh). Những chương trình này có thể là “no cap” (không giới hạn thời gian) hoặc campaign ngắn hạn.

Trader Thông Minh Dùng Rebate Như Thế Nào? (Chiến Lược Thực Tế)

Dưới đây là những cách trader thông minh đang tận dụng maker/taker và rebate, từ người mới đến pro:

1. Ưu tiên đặt limit để ăn maker rebate

Thay vì market order, đặt limit order ở giá mong muốn và chờ khớp sẽ biến bạn thành maker. Với phí maker thấp hơn (có khi còn được rebate), chi phí ròng cho mỗi lệnh giảm đáng kể — cực kỳ có lợi với chiến lược tần suất cao. Những người chạy grid hoặc DCA tự động có thể giảm tới vài chục phần trăm chi phí hàng năm nhờ thói quen này.

2. Dồn volume một sàn để lên VIP/tier

Nhiều sàn áp dụng giảm phí theo VIP tier — càng nhiều volume, càng được giảm phí. Nếu bạn tập trung volume vào một sàn, bạn sẽ nhanh lên tier và có lợi hơn so với chia nhỏ volume ở nhiều sàn. Kết hợp dồn volume + đặt maker = hưởng rebate + phí thấp.

3. Kết hợp market making nhẹ

Không nhất thiết phải là market maker chuyên nghiệp; một số trader cá nhân đặt lệnh buy/sell quanh spread (liên tục điều chỉnh) để “thu” difference và hưởng maker rebate — nhưng cần hệ thống tự động để tránh rủi ro bị kẹp. Các sàn lớn có chương trình market-maker trả rebate rõ ràng cho nhóm tham gia.

4. Tận dụng chương trình hoàn phí / cashback bên thứ ba

Không chỉ rely vào sàn: hiện có nền tảng cashback độc lập gom ưu đãi nhiều sàn và trả lại cho người dùng theo cơ chế minh bạch (ví dụ mô hình trả stablecoin hoặc tiền pháp định để tránh biến động token). Với cashback 40–50%, khoản tiền “về” có thể đủ bù phí hàng tháng cho trader tần suất cao. (Mình sẽ minh hoạ ví dụ thực tế phía dưới.)

Ví dụ thực tế: tác động của maker rebate lên PnL

Giả sử bạn giao dịch trên OKX, maker fee ~0.08%, taker fee ~0.10% (spot trading)

Nếu làm 1–2 lệnh mỗi ngày (~$10 mỗi giao dịch), tức mất khoảng $2 phí/ngày.

Nghe có vẻ không nhiều, nhưng 1 tháng là ~$60 → cả năm thì hơn $700

Nếu sàn hoặc chương trình affiliate hoàn lại 50% phí maker như rebate, bạn có thể còn được hoàn lại một phần nữa, giảm thêm chi phí ròng. Với tần suất lớn hơn (scalper hàng ngày), con số tiết kiệm sẽ nhân lên nhanh chóng. 

On-Chain & Rebate 2.0: Mev, Surplus Sharing Và Gas Rebate

Không chỉ CEX, thế giới on-chain đang tạo ra “rebate by design”. Các giải pháp như CoW Protocol / CoW Swap thực hiện batch auctions, bảo vệ người dùng khỏi sandwich/front-run và chia phần surplus (price improvement) cho người dùng — dạng hoàn phí ngầm gắn với chất lượng khớp lệnh, không phải “khuyến mãi”. Những cơ chế MEV protection và gas rebate còn giảm chi phí thực thi cho trader on-chain. Điều này biến rebate thành thuộc tính của hạ tầng giao dịch. 

Ý nghĩa với trader: ngoài tối ưu maker/taker trên CEX, bạn còn nên chọn router/DEX có cơ chế MEV protection và surplus sharing khi swap on-chain để giảm thêm “phí ẩn” (slippage, front-run losses).

Cơ Hội: Vì Sao Rebate Đáng Để Tối Ưu?

1. Giảm chi phí thực: với tần suất giao dịch cao, rebate biến phần phí cứng thành dòng tiền quay về túi bạn.
2. Nâng ROI an toàn: thay vì tăng rủi ro để tìm lợi nhuận, bạn tối ưu chi phí: biên lợi nhuận cải thiện ngay.
3. Tăng khả năng tồn tại cho chiến lược biên mỏng: scalper/grid có thể sống khỏe hơn với rebate.
4. Công cụ marketing cho trader: cashback/affiliate minh bạch còn giúp người dùng đo lường giá trị hoàn tiền dễ dàng, đặc biệt khi trả bằng stablecoin/VND chứ không phải token dễ bay hơi.

Rủi Ro & Lưu Ý

1. Wash trading & thao túng: rebate quá cao có thể khuyến khích wash trading hoặc hành vi tạo khối lượng ảo. Sàn và nền tảng cashback cần hệ thống giám sát nghiêm ngặt để phát hiện bất thường. Regulator cũng quan tâm đến hành vi này.
2. Rủi ro tuân thủ quảng cáo: Ở những thị trường như UK, FCA đã hạn chế mạnh các incentive kiểu “refer-a-friend” và quy định quảng cáo crypto chặt chẽ — vì vậy cách truyền thông rebate cần tuân thủ luật địa phương.
3. Tính bền vững của mô hình: rebate phải được tài trợ bằng mô hình kinh doanh bền vững (chia fee, spread, tiết kiệm vận hành). Một chương trình “đốt tiền” để mua user không tồn tại lâu.
4. Thuế & kế toán: cashback nhận bằng tiền/crypto có thể bị coi là thu nhập khi nhận nên cần ghi chép, phân loại đúng (income vs. fee reduction) để tránh rắc rối thuế.

Long Cashback: Ví Dụ Thực Tế Cho Trader Muốn “Tiền Về Ngay”

Trong vô vàn chương trình hoàn phí, có một điểm phân hoá quan trọng: hoàn bằng token nội bộ và hoàn bằng stablecoin. Với token, giá biến động làm giá trị hoàn khó định giá; với stablecoin, bạn biết chính xác số tiền nhận được và có thể sử dụng ngay.

Long Cashback chọn hướng hoàn trực tiếp bằng stablecoin, trả tự động hàng tháng, không yêu cầu staking giữ token sàn. Vì vậy:

• Trader dễ dàng so sánh giá trị hoàn và quyết định tái đầu tư hay rút ra.
• Dòng tiền hoàn là minh bạch, giảm rủi ro biến động token.
• Kết hợp với chiến lược đặt maker và dồn volume, trader có thể tối ưu chi phí rất thực tế - cashback trở thành một “dòng thu” hỗ trợ PnL, không chỉ là quà tặng marketing.

Nếu bạn trade nhiều và muốn đo lường tác động thực tế, mô hình hoàn bằng stablecoin như Lóng Cashback dễ kiểm chứng và hữu dụng hơn trong quản trị PnL. 

Kết Luận — Trader Thông Minh Không Chỉ Trade Đúng, Mà Còn Tính Đúng

Maker vs taker không chỉ là khái niệm học thuật — đó là công cụ để tối ưu chi phí giao dịch. Khi rebate & cashback ngày càng trở nên phong phú (từ CEX đến on-chain MEV/surplus sharing), trader có thêm “vũ khí” giảm chi phí mà không phải tăng rủi ro.

Những ai tận dụng rebate đúng cách (đặt maker, dồn volume, chọn chương trình hoàn minh bạch như trả stablecoin/VND) sẽ có lợi thế bền vững: giảm chi phí cứng, nâng ROI mà không phải đổi rủi ro. Ngược lại, không cẩn trọng sẽ bị cuốn vào rủi ro tuân thủ, wash trading, hay thuế.

Cuối cùng: đừng để phí nhỏ lẻ biến thành tổn thất lớn. Hiểu maker/taker, tận dụng rebate khôn ngoan, và chọn chương trình cashback minh bạch là cách để mỗi trade trở nên thông minh hơn.